Prawo wykonywania zawodu radcy prawnego ma tylko osoba, która została wpisana na listę radców prawnych przez okręgową izbę radców prawnych.

Radcą prawnym może zostać każdy, kto ukończył magisterskie studia prawnicze w Polsce lub uznane w Polsce równoważne studia zagraniczne, korzysta z pełni praw publicznych, ma pełną zdolność do czynności prawnych, jest nieskazitelnego charakteru, daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu oraz odbył aplikację radcowską w Polsce i złożył egzamin radcowski. Aplikacja radcowska trwa trzy lata i jest prowadzona przez okręgowe izby radców prawnych.

Nabór na aplikację jest prowadzony w formie pisemnego egzaminu państwowego w formie testu jednokrotnego wyboru. Egzamin radcowski po zakończeniu aplikacji jest również pisemnym egzaminem państwowym. Egzamin ten składa się z 5 części i polega na rozwiązaniu zadania z zakresu prawa karnego, cywilnego lub rodzinnego, gospodarczego, administracyjnego i zasad wykonywania zawodu lub zasad etyki. Osoba, która zdała egzamin radcowski może wykonywać zawód radcy prawnego po wpisie na listę radców prawnych i złożeniu ślubowania.

Zawód radcy prawnego jest zawodem pokrewnym do zawodu adwokata.

Podstawową różnicą między radcami prawnymi a adwokatami jest możliwość wykonywania zawodu przy jednoczesnym pozostawaniu w stosunku pracy (radcowie prawni mają taką możliwość, adwokaci – nie).

Od 1 lipca 2015 r. radca prawny, tak samo jak adwokat, posiada możliwość pełnienia funkcji obrońcy w procesie karnym, tj. w sprawach karnych i karnoskarbowych, z tym że obrońcą może być tylko radca prawny niepozostający w stosunku pracy.

Istniejący podział na dwie korporacje uznawany jest za sztuczny i ma znaczenie głównie historyczne. Z tego powodu wysuwane są koncepcje połączenia radców prawnych z adwokatami w jednej wspólnej korporacji.